سنجش میزان صوری بودن قراردادهای تسهیلات بانکی: مطالعه موردی بانک ملت شیراز

Authors

روح اله شهنازی

مجتبی پناهی

abstract

عقود مورد استفاده در بانکداری اسلامی به دو دسته اصلی عقود مبادله­ای و مشارکتی تقسیم می­شود. در عقود مشارکتی، ارتباط میان بانک و سپرده­گذار، بر اساس سهیم بودن سپرده­گذار در منافع ناشی از فعالیت­های تجاری و مالی شکل می­گیرد. در این عقود بانک های اسلامی به جای دریافت نرخ ثابت از وام گیرندگان، در سود و زیان معاملات تجاری با سرمایه گذاران شریک می شوند و سهم سودشان را با سرمایه گذارانی که در بانک سپرده گذاری کرده­اند، تقسیم می کنند. در عقود مبادله ای بانکداری اسلامی وجود ما به ازای واقعی در هر عقد الزامی است و صرف مبادله پول نمی تواند بین طرفین اتفاق بیافتد. یکی از مشکلات اجرایی بانکداری اسلامی در ایران ایجاد امکان صوری شدن قراردادها (در هر دو دسته عقود مشارکتی و مبادله ای) و در نتیجه ربوی و غیر اسلامی شدن فعالیت­های اجرایی بانک است. به گونه ای که در عقود مشارکتی، هیچ مشارکت واقعی شکل نگیرد و به صورت صوری روابط طراحی شود. یا در عقود مبادله ای فاکتورسازی صوری جای ما به ازای واقعی را بگیرد. مثلا امکان صوری شدن قراردادها در عقود فروش اقساطی، جعاله و مشارکت مدنی بسیار بالا است. در این مقاله هدف بررسی میزان صوری بودن قراردادهای بانکی به تفکیک عقود مورد استفاده بانک­ها است. روش تحقیق در این مقاله میدانی بوده و روی نمونه ای از شعب بانک ملت شهر شیراز است تا بر اساس آن میزان صوری بودن وام­های پرداخت شده به تفکیک عقود مورد استفاده مشخص شود. نتایج نشان می دهد، صوری شدن عقود بانکداری اسلامی هم در عمل و هم در ذهنیت مشتریان و کارکنان بانک بسیار زیاد است. بر اساس نتایج پرسش ها مشتریان و کارکنان بانکی عمدتا تفاوتی میان نرخ بهره و سود بانکی در بانکداری فعلی قائل نیستند و بانکداری فعلی را با بانکداری ربوی یکسان می دانند. از طرفی مواردی که سبب صوری شدن عقود می شود، از جمله عدم اطلاع از نوع عقد، فاکتورسازی و عدم مشارکت واقعی بانک در عقود مشارکتی، از نظر مشتریان و کارکنان بانکی در سیستم فعلی بانکداری بسیار زیاد است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی کارایی هزینه‌ای در نظام بانکی: مطالعه موردی بانک ملت

پژوهش حاضر به بررسی کارایی هزینه‌ای نظام بانکی با مطالعه موردی بانک ملت طی سالهای 82-1370پرداخته ‌است. برای این بررسی با استفاده از تکنیک پارامتریک اقتصادسنجی و تابع هزینة مرزی تصادفی ترانسلوگ به تخمین میزان کارایی هزینه‌ای پرداخته شده‌است. حسن استفاده از روش مذکور این است که عدم کارایی به دو اخلال مجزا از هم، شامل عدم کارایی هزینه‌ای و عوامل تصادفی، تقسیم می‌شود. پس از تخمین تابع هزینه و ظاهر ...

full text

بررسی اثر روابط اعطای تسهیلات بر هزینه مبادله تسهیلات بانکی: مطالعه موردی بانک کشاورزی

  هدف از انجام این مطالعه، اندازه گیری اثر متغیر روابط اعطای تسهیلات بر هزینه مبادله (هماهنگی) اعطای تسهیلات بانکی در بانک کشاورزی و بررسی توالی اهمیت متغیرهای تاثیر گذار بر هزینه مبادله می باشد. هزینه های مبادله در کشورهای در حال توسعه به ویژه در بخش اعتباری بالا است و بالا بودن این هزینه باعث کاهش کارایی نظام بانکی و عملکرد آن می شود. داده های مورد استفاده در این مطالعه از طریق پرسشنامه که ح...

full text

عدم تقارن اطلاعات درحقوق بانکی (مطالعۀ موردی: قراردادهای تسهیلات سندیکایی)

     لازمۀ موفقیت در فعالیت‌های اقتصادی دسترسی به اطلاعات صحیح و موثق است. در سایۀ دسترسی به اطلاعات صحیح و قابل اعتماد می‌توان از فعالیت در بازارهای مختلف سود جست. چنانچه در بازاری یکی از طرفین نسبت به طرف دیگر اطلاعات بیشتر یا مهم‌تری داشته باشد، عدم تقارن اطلاعاتی رخ می‌دهد که ممکن است به ناکامی بازار بینجامد. از جمله بازارهای مهم، بازار پولی و بانکی است که در آن اطلاعات مالی و اقتصادی، اهمی...

full text

تجزیه و تحلیل آثار عوامل درون سازمانی بر جذب سپرده بانکی (مطالعه موردی: بانک ملت تهران)

 The purpose of this research has been to estimate the effects of internal organizational factors (such as Loan, Number of employees, Number of branches, payment variation coefficient, branch Location and Facilities) on banking deposits in Mellat Bank. To this aim, panel data, obtained from 51 sample branches in Tehran, during the years 1999, 2000 and 2001 are used. In order to control and redu...

full text

عدم تقارن اطلاعات درحقوق بانکی (مطالعۀ موردی: قراردادهای تسهیلات سندیکایی)

لازمۀ موفقیت در فعالیت های اقتصادی دسترسی به اطلاعات صحیح و موثق است. در سایۀ دسترسی به اطلاعات صحیح و قابل اعتماد می توان از فعالیت در بازارهای مختلف سود جست. چنانچه در بازاری یکی از طرفین نسبت به طرف دیگر اطلاعات بیشتر یا مهم تری داشته باشد، عدم تقارن اطلاعاتی رخ می دهد که ممکن است به ناکامی بازار بینجامد. از جمله بازارهای مهم، بازار پولی و بانکی است که در آن اطلاعات مالی و اقتصادی، اهمیتی به...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
اقتصاد و بانکداری اسلامی

جلد ۱۳، شماره ۱۶، صفحات ۱۷۵-۲۰۲

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023